Amateurvoetbal, dat is toch de plek waar we de liefde voor het spelletje vieren, waar de dorpsteams strijden met een ongekende passie en waar iedereen elkaar kent en begroet met een knik of een lach? Dat is vaak het beeld dat we voor ogen hebben, maar steeds vaker lijkt deze idylle verstoord te worden door een ander, donkerder aspect: problemen langs en op de velden. Een groeiend probleem, maar vooral een pijnlijk symptoom van een bredere maatschappelijke ontwikkeling.
Het begint vaak langs de zijlijn. Supporters maar ook officials van de club die zich verliezen in het moment, die zich gedragen alsof ze in een volgepakt stadion staan in plaats van langs een veld in de polder. De scheidsrechter wordt niet meer gezien als de persoon die het spel in goede banen leidt, maar als een vijand die beslissingen neemt tegen ‘hun team’. De verbale agressie richting officials in het veld, spelers en tegenstanders heeft de afgelopen jaren een verontrustend hoogtepunt bereikt. Een scheidsrechter is hier al lang niet meer veilig voor een emotionele uitbarsting, of erger nog: fysiek geweld.
Dit zijn geen geïsoleerde incidenten meer. Het is een fenomeen dat we steeds vaker zien in de amateurwereld. De grens tussen gepassioneerd supporteren en agressief gedrag is dunner geworden. Voetbal draait om emotie, dat weet iedereen. Maar wanneer die emotie omslaat in frustratie en woede, wordt het gevaarlijk. Het amateurvoetbal, ooit een toevluchtsoord voor het plezier van het spel, wordt steeds vaker een plek waar spelers, scheidsrechters en toeschouwers zichzelf moeten beschermen tegen de uitbarstingen van anderen.
Spelers op het veld zijn ook niet vrij van deze problemen. Amateurvoetbal is rauw en direct, maar dat hoort bij de charme. Toch is er een groeiende tendens waarbij wedstrijden ontaarden in opstootjes, scheldpartijen en zelfs geweld. Een harde tackle die verkeerd valt, een scheidsrechterlijke beslissing die als onrecht wordt ervaren, en voor je het weet staan twintig man elkaar te duwen en te schreeuwen. Het respect voor tegenstanders en officials lijkt op sommige velden volledig te zijn verdwenen.
Een zorgwekkend element is dat het gedrag op het veld vaak een weerspiegeling is van wat langs de zijlijn gebeurt. Spelers die geconfronteerd worden met toeschouwers die om van alles menen te moeten roepen, worden vaak meegesleept in de sfeer van de wedstrijd. Het idee van sportiviteit, het winnen of verliezen met opgeheven hoofd, vervaagt wanneer de gemoederen zo hoog oplopen.
En dan is er de rol van de scheidsrechter, een van de zwaarst ondergewaardeerde posities in het spel. In het amateurvoetbal zijn scheidsrechters vaak vrijwilligers die hun weekend opofferen om te zorgen dat anderen kunnen genieten van het spel. Toch zijn zij vaak het eerste doelwit van agressie wanneer een beslissing verkeerd valt bij een team of zijn supporters. Het aantal scheidsrechters dat stopt door bedreigingen of geweld is alarmerend. Zonder scheidsrechter geen wedstrijd, en zonder respect voor de scheidsrechter geen voetbal.
Maar hoe komen we op dit punt? Sommigen wijzen naar bredere maatschappelijke ontwikkelingen: een groeiend onvermogen om te dealen met frustratie, een toename van assertiviteit die omslaat in agressie. Anderen zeggen dat het altijd zo is geweest, maar dat er nu meer aandacht voor is. Hoe dan ook, het probleem is er, en het vraagt om een serieuze aanpak.
De clubs spelen hierin een sleutelrol. Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor spelers, supporters en officials. Hoewel veel clubs hun best doen om het respect voor het spel en elkaar te bevorderen, is dat niet genoeg. Striktere regels, stevige sancties en vooral een cultuurverandering zijn nodig. Amateurvoetbal moet weer een plek worden waar strijd en passie samengaan met respect en sportiviteit.
Het kan niet alleen een taak van de KNVB of de scheidsrechters zijn om de sfeer te verbeteren. Het begint bij de spelers zelf, bij de supporters langs de lijn, en bij de clubs die hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Amateurvoetbal heeft de kracht om mensen te verbinden en gemeenschappen sterker te maken. Maar dan moeten we wel met z’n allen de passie in goede banen leiden, in plaats van toe te staan dat deze omslaat in problemen.
Laten we ervoor zorgen dat amateurvoetbal weer draait om wat het zou moeten zijn: de liefde voor het spel, de trots van de club en het respect voor elkaar.
Alex Bosch
